Şirketler üç temel sebeple marka tesciline ihtiyaç duyarlar. Bu yazımızda, ticari, hukuki ve devlet teşvikleri olarak üç başlıkta açıklayacağımız bu sebepler, markanızı tescil ettirmenizin neden önemli olduğunu anlamanıza yardımcı olacaktır.
Ticari Sebepler
Markalaşma, bir işletmenin ticari olarak marka tescili yaptırma sebeplerinin başında gelir. Ürünün veya hizmetin tanınırlığına olan katkısı ve ticari bir kaynağa referansta bulunması markalaşmanın şirketlere sağladığı faydalardan biridir. Bu geçerli bir sebep olmakla birlikte, şirketlerin markalarını tescil ettirmelerinin ticari nedenlerinden en önemlisi, e-ticaret sitelerine girme durumunda karşılaşabilecekleri problemleri ortadan kaldırmaktır.
Marka tescili belgeniz olmadan e-ticaret sitelerinde satış yapmaya başladığınızda iki büyük problemle karşılaşırsınız.
Bunların ilki, kötü niyetli üçüncü partiler tarafından fiyat kırılması riskidir. Örneğin, siz şirketinizin ürünlerini Hepsiburada, Amazon, Trendyol gibi e-ticaret platformlarında satışa çıkarabilirsiniz. Belli bir yatırım ve emekten sonra satışlarınız iyi bir çizgiyi yakalayabilir. Bu başarı bir diğer satıcının dikkatini çektiğinde, sizin ürünlerinizin altına kendi satış fiyatlarını listeleyerek size fiyat kırma yapabilir. Müşteriler aynı ürünü daha ucuz fiyata sattığını düşündüğü bu satıcıya yönelirken, sizin satışlarınızda düşüş yaşanmaya başlayabilir.
Marka tesciliniz olmadan e-ticaret sitelerinde bulunmanın sebep olabileceği bir diğer problem ise müşteri yorumları ve memnuniyeti ile ilgili. Yine aynı örnekle devam edersek, üçüncü partiler, ürünlerini sizden almamasına rağmen, şirketinizin adını kullanarak satış yaptığı için müşteriler yorumlarını ve müşteri memnuniyetine dair değerlendirmelerini sizin şirketinizin e-ticaret sayfasına yazabilir. Mesela, “ürün çok kalitesiz görseldeki gibi değil, paketleme çok özensiz olmuş.” gibi şirketinizin itibarını zedeleyebilecek yorumlarla karşılaşabilirsiniz. Bunu önlemek için ticari açıdan marka tescili şart.
Ticari olarak karşılaşılabilecek bir diğer problem ise ön araştırmanızı yapmadan ve marka tescil belgenizi almadan ilerlediğiniz zaman pazarda bulunan ve isim hakkına sahip olan şirket tarafından engellenebilir ve hatta isim hakkına sahip şirket tarafından sizden tazminat talep edilebilir. Markanızı kurmanız ve başarılı bir çizgiye getirebilmeniz için ciddi bir mali yatırım ve emek ortaya koyarsınız. Markanız tanınır olduktan ve satışları iyi bir rakama ulaştıktan sonra üçüncü bir parti tarafında marka tesciliniz olmadığı için engellenme riskiyle karşı karşıya kalırsınız. Bu da, o zamana kadar verdiğiniz tüm emek ve özveriyi yok eder.
Ticari açıdan fiyat durumu ve rekabete dair marka tescili yaptırmanızın önemini açıklayan bir çok sebep var.
Fakat biz burada sadece üç sebebe odaklandık:
e-ticaret sayfalarında üçüncü partiler tarafından fiyat kırmaya maruz kalmamak,
itibar kaybına maruz kalmamak ve ön araştırmanızı yaparak engellenmemek.
Hukuki Sebepler
Markanızı ve marka hakkınızı koruma altına almak için markanızı tescil ettirmeniz hukuki açıdan önemlidir.
Size karşı ticari veya hukuki eyleme geçen kötü niyetli üçüncü kişileri marka tescil belgenizi kullanarak engelleyebilirsiniz. Örneğin, şirketiniz iyi bir seyir yakalamıştır fakat henüz markanızı tescil ettirmemişsinizdir. Böyle bir aşamada, üçüncü partiler şirketiniz için marka tescil belgesi satın alarak, markanızı kurucu sahibi olan size fahiş fiyatlarla satmayı deneyebilir.
Yolun başında daha az maliyetle marka hakkınızı alabilecekken, aylarca ortaya koyduğunuz emeğinize ve yatırımınıza rağmen marka hakkınızı geri almak için astronomik rakamlar ödemek zorunda kalabilirsiniz.
Markanızı tescil ettirmediğinizde hukuki olarak karşılaşabilecek bir diğer risk ise tazminat ödemeleri.
Hukuki ön araştırmanızı yapmadığınız zaman piyasada zaten var olan bir şirketin adını kullanarak yeni bir marka kurma riskiniz çok yüksek. Bu gerçekleştiğinde yalnızca markanın öncelik hakkına sahip olan şirket tarafından engellenmez aynı zamanda o şirketin zararını karşılamak adına tazminat ödemek ve kârınızı paylaşmak zorunda kalabilirsiniz.
Teşviklere Dair Sebepler
Son olarak, markanızı tescil ettirmeniz şirketiniz için başvurabileceğiniz teşvikler açısından neden gerekli ondan bahsedeceğiz.
KOSGEB Yurt Dışı Pazar Destek Programı veya Ticaret Bakanlığı reklam tanıtım desteği için şirketlere milyonlarca liralık teşvikler veriyorlar. Bu teşviklerden yararlanabilmek için yurtiçi ve yurtdışı marka tescili yaptırmak gerekiyor. Aksi takdirden teşviklerden faydalanmak için başvuruda bulunamıyorsunuz.
Burada aklınıza “Neden yurtdışında marka tescili yaptırmalıyım?” sorusu gelebilir.
Türkiye’de yaptırdığınız marka tescili, markanızı sadece Türkiye sınırlarında koruyacaktır. Şirketinizi, Amerika’ya ya da Avrupa’ya taşımak istediğinizde Türkiye’de yaptırdığınız marka tescili hiçbir anlam ifade etmeyecektir. Yurtdışında marka tescili yaptırmadığınız durumlarda, yazının girişinde anlattığımız, Türkiye’de yaşayabileceğiniz sorunların benzerlerini yurtdışı pazarında da yaşama riskiniz yüksek olacaktır. Bununla birlikte, eğer yurtdışı pazarına girmeye çalıştığınız markanız, halihazırda orada var olan bir markanın taklidi gibi görünürse size dava açılması ile başlayan zorlu bir süreçle karşı karşıya kalabilirsiniz.
Bir şirket kurmak, marka oluşturmak ve bu marka ile dünyaya açılmak ciddi bir emek, sermaye ve cesaret gerektiriyor. Bütün bunları yaptıktan sonra, tam işler rayına oturunca ticari, hukuki ve mali sorunlar yaşamamak adına en başından önlem alarak markanızı tescil ettirmeniz, yolunuza güvenle devam etmenizi sağlayacaktır.