E-2 yatırımcı vizesi kısaca ABD’nin kendisiyle ticaret anlaşması olan ülke vatandaşlarının ABD’de yatırım yapmalarını kolaylaştırmak için düzenlediği “Treaty Investor Visas” olarak adlandırdığı bir vize çeşididir. Bu vize ABD’de önemli derecede sermaye girişi sağlanması ve istihdam yaratılacak olması gibi şartların varlığı halinde verilmektedir. Bu vizenin sahibini sağladığı imkanlara baktığımızda: E-2 vizesi ABD ile ticaret anlaşması bulunan ülkelerin vatandaşlarına maksimum 5 yıllık olmak üzere belirli süreli ABD vizesi sağlar, şirket faal olduğu ve istihdam sağladığı sürece yine maksimum 5 er yıllık sürelerle yenilenebilir. Bu vize ayrıca başvuru sahibinin eşi ve 21 yaş altındaki çocukları içinde verilir. Ayrıca başvuru sahibinin eşi için ABD’de Sosyal Güvenlik Numarası (SSN) yani çalışma vizesi alma imkanı da sağlar.
Türkiye açısından baktığımızda: Türk vatandaşları 18 Mayıs 1990 tarihinden bu yana E-2 vizesine başvuru şartını sağlamaktadır. Ülkemizden binlerce kişi E-2 vizesi alarak hem ABD’de ekonomik faaliyetlerini yürütmekte hem de bu faaliyetlerini yürütürken ABD’de sorunsuz bir şekilde bulunmakta, ailesiyle birlikte ABD’nin eğitim, çalışma vb sosyal imkanlarında orada bulunduğu süre boyunca sorunsuz faydalanmaktadır.
Bir Türk vatandaşı, bu vizeye başvurmak için yukarıda ifade edildiği gibi ilk şart olan ABD ile arasında ticaret anlaşması olan ülke vatandaşı olma şartını sağlamaktadır. Ancak bu tabii ki yeterli değildir. Yatırım için gösterilen sermayenin de bir Türk sermayesi (şahıs sermayesi ya da şirket sermayesi) olduğunu belirli oranda delillendirmek gerekmektedir. Eğer gösterilen sermaye bir şirket sermayesiyse şirketin ortaklık yapısı ya da pay sahipliği yapısı önem kazanmaktadır. Eğer tamamen Türk sermayesi bir şirket ise bir sorun yaşanmayacaktır. Ancak içinde yabancılık unsuru barındıran bir sermaye yapısına sahip bir şirkete ait sermayeyle E-2 vizesine başvuru yapılacaksa, söz konusu sermayenin sahibi olan şirketin en az %50 Türk sermayesinden oluşan bir şirket olması halinde başvuruda bir sorun yaşanmayacaktır.
ABD otoritelerinin dikkat ettiği bir diğer husus ise yapılacak yatırımın bir işletme veya şirket kurmak veya mevcut bir şirkete en az %50 ortaklık şeklinde olmasıdır. Yani gayrimenkul yatırımı gibi pasif nitelikli yatırımlar veya miktar olarak önemli olsa bile ABD’deki bir şirketin %50 orana ulaşmayan bir pay sahipliğinin gösterilmesi durumunda bu vize için şartlar sağlanmış olmayacaktır. Ayrıca dikkat edilmelidir ki bu vize yatırım taahhüdüne değil yatırıma bakılarak verilmektedir. İzah etmek gerekirse ne kadar ikna edici de olsa ileride yapılacak bir başvuru gerekçe gösterilerek bu vize için başvuru mümkün olmamakla birlikte yatırımın tamamen yapılmış olması da kesin bir şart değildir. Başvuru sahibi yatırım faaliyetlerine başlamışsa (kira kontratları imzalamak, bazı ön anlaşmalar yapmak, irtibat ofisi kurarak istihdam faaliyetlerine başlamış olmak vs ) bu vizenin verilmemesinin önünde bir engel yoktur.
Bir Türk vatandaşı ABD’de yatırım yapmayı düşünüyorsa öncelikle hangi eyalette ne yatırım yapılacağının iyi araştırılması gerekmektedir. Bu konunun E-2 vizesinin verilmesi konusunda ABD otoritelerinin kanaatini etkileyen bir yönü de vardır. Başvuru için 5 yıllık bir iş planı hazırlanması istenmektedir. Bu iş planında yapılacak yatırımın nitelikli bir alana yapılmak istendiği ikna edici bir şekilde gösterilmelidir. ABD ekonomisine neler katacağı, ne kadar istihdam yaratacağı 5 yıllık iş planında açıklanmalıdır. Yatırım miktarıyla ilgili net bir belirleme ABD otoritelerince yapılmamıştır. Ancak bu durum sermaye miktarı hususuna başvuru sırasında önem verilmediği anlamına gelmemektedir. 5 yıllık iş planında belirtilen hususlarla yatırım miktarının uyumlu olması, yatırımın yeterli olması gerekmektedir. Ayrıca sadece bu şekildeki başa baş bir yeterliliğin sağlanıp iş planında izah edilmesi de yeterli görülmemelidir. Olası aksiliklerin de hesap edildiği, sermaye miktarının bu aksiliklerin giderilmesi için de yeterli olacağı ikna edici bir şekilde ifade edilmelidir. Sonuç olarak yatırım miktarının birçok değişkene bağlı olduğunu ifade edebiliyorsak da uygulamada 100BİN USD’nin altında olmamasının faydalı olduğu çokça gözlemlenmiştir.
Son olarak Türk vatandaşı bir yatırımcının aldığı E-2 vizesinin ABD’de yapılacak yatırımın gerektirmesi halinde, vize sahibi yatırımcının göstereceği Türk bir yönetici veya yapılacak işe yönelik özel yetenekli kişilere de başvuru imkanı getirdiği hususu önemlidir. Bu kişiler de vize sahibiyle birlikte E-2 vizesi için başvuru yapabilir.